Qarasuvbazar (ukraince Білогірськ, Карасубазар, rusça Белогорск, Карасубаза́р) — merkeziy Qırımda, Aqmescitten şarqqa taba 42 km uzaqlığında, Büyük Qarasuv özeni yalısında bir şeer. Qarasuvbazar rayonınıñ merkezidir. Qarasuvbazardan Aqmescitni şarqiy Qırımnen (Sudaq, Kefe, Kerç) bağlağan yol keçe.

şeer
Qarasuvbazar
rus. Белогорск, Карасубазар
ukr. Білогірськ, Карасубазар
Bayraq Tuğra
Bayraq
Bayraq
Tuğra
Tuğra
Memleket Rusiye/Ukraina[1]
Region Qırım Muhtar Cumhuriyeti[2]/Qırım Cumhuriyeti[3]
Rayon Qarasuvbazar rayonı
Coğrafiy koordinatalar Koordinatlar: 45°03′16″ ş. e. 34°36′08″ ş. b. / 45.054444° ş. e. 34.602222° ş. b. (G) (O) (Я)45°03′16″ ş. e. 34°36′08″ ş. b. / 45.054444° ş. e. 34.602222° ş. b. (G) (O) (Я)
Meydanlıq 5,42 km²
Yükseklik 180 m (deñizge nisbeten)
Eali
  • 18.252 kişi (2014)
Eali sıqlığı 3031 kişi/km²
Saat quşağı UTC+3
Telefon kodu +7 36559
Poçta indeksleri 297600 — 297609
Qarasuvbazar (Qırım)
Qarasuvbazar
Qarasuvbazar

Tarih deñiştir

Şeer aqqında ilk zikir XIII asırğa dair. Keç Orta asırlar devrinde Qarasuvbazar Kezlev ve Kefege yetici kervan yollarında iri tranzit noqta edi. Qırım Hanlığı zamanında şeer asıl Şirin tayfası saip olğan yerleriniñ merkezi oldı. Zaporoj qazaqları şeerni bir qaç kere (1624, 1628, 1630, 1675) berbat ettiler. 1736 senesi Minih yolbaşçılığı altında olğan Rusiye askeriy quvetleri Qırımnıñ o zamandaki paytahtı Bağçasaraynı yandırğandan soñ Qarasuvbazar II Fetih Geray hannıñ rezidentsiyası olğan edi, amma bir yıl keçken soñ şeerni Duglas generalnıñ ordusı yandırdı. Tap 1944 senesi mayıs 18 künündeki qırımtatarlar sürgünligine qadar Qarasuvbazar qırımtatar ealisi çoqusı olğan üç şeerniñ biri (Bağçasaray ve Aluştanen beraber) olğan edi.

XX asırnıñ birinci yarımınace Qarasuvbazar qırımçaqlarnıñ baş merkezi edi, faqat alman-faşist işğali vaqtında natsistler ep qırımçaq ealisini yoq ettiler.

İqtisadiyat deñiştir

Episinden iri istisal — Qarasuvbazar şarap işlep çıqarğan zavodı. Bundan ğayrı “Qarasuvbazar istismar etken materiallar zavodı”, “Qarasuvbazar karyer idaresi” ve başqa daa da ufaqça istisallar amelde.

İçtimaiy saa deñiştir

Şeerde 4 umumtasil mektep, 2 şifa müessisesi, medeniyet evi, poliklinika, kinoteatr, 2 kitaphane, muzıka ve balalar sport mektepleri, 2 stadion, ülkeşınaslıq müzeyi, musafirhane, eki bank bölükleri, bir qaç kilse, 3 cami bar.

Mahsus itibarğa lâyıq yerler deñiştir

Mimarcılıq abidesi — XV asırda qurulğan Taş Han kervansarayınıñ viranesi. Şeerniñ etrafındaki Aqqaya köyü yanında acayip bir tabiat abidesi - Aqqaya bar.

Halq sayısınıñ dinamikası deñiştir

  • 1926 — 7 634 kişi (2 580 qırımtatar, 2 397 rus, 1000 qırımçaq, 426 yunan, 400 ermeni, 200 ukrain, 190 yeudi)
  • 1939 — 10 829 kişi
  • 1989 — 18 045 kişi
  • 2001 — 18 420 kişi (37 % rus, 28 % qırımtatar, 24 % ukrain)

Atıflar deñiştir

  1. Bu meskün yer Rusiye ve Ukraina arasında çatışuvğa sebep olğan Qırım yarımadasında buluna. Qırımnı de-fakto idare etken Rusiyeniñ qanunlarına köre yarımadada bulunğan Qırım Cumhuriyeti ve Aqyar federal emiyetli şeeri - Rusiye terkibindeki eki federatsiya subyektidir. Ukraina qanunlarına köre yarımadada Ukraina terkibindeki Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar mahsus statuslı şeeri buluna.
  2. Ukraina qanunlarına köre.
  3. Rusiye qanunlarına köre.