Qırımtatar aq qorçalayıcı areketi
Qırımtatar aq qorçalayıcı areketi Sovetler Birliginiñ Kommunistik Fırqasınıñ kongressinden soñ (1956) qırımtatarlarnıñ sürgünlik yerlerinde peyda oldı (baq. 1944 senesindeki qırımtatar halqınıñ sürgünligi). Çeşit yılları bu areketniñ faaliyetinde ve oña qoltutuvda Amet-Han Sultan, Yuriy Osmanov, Ceppar Akimov, Ayşe Seitmuratova, Abdureim Reşidov, Reşat Cemilev, Seyitnafe Seyitveliyev, Üzeir Abduramanov, Refat Mustafayev, Mustafa Halilov, Bekir Osmanov, Mustafa Selimov, A. Cepparov, A. Ablayev, Mustafa Cemilev, S. Memetov, Petro Grıgorenko, Andrey Saharov, Anatoliy Marçenko, Aleksey Kosterin, Lüdmila Alekseyeva, Genrih Altunân ve digerleri iştirak ettiler. Qırımtatar aq qorçalayıcı areketniñ azaları devletniñ siyasiy reberlerine istidanamelerni yaza ve qırımtatarlarğa qarşı tebliğatnı yoq etmek maqsadı olğan tedbirlerni keçire ediler. Akimiyet buña medeniyetniñ inkişafına yol berüv ve basqı yapuvnen cevaplana edi. 1960 seneleri Vatanğa avdet içün Qırımtatar yaşları birligi yaratılğanda onıñ yolbaşçıları M. Ömerov ve S. Ümerov tevqif etilgen edi. Amma bu vaqia areketni toqtatmadı. Şu vaqıtta areketni teşebbüsçi gruppalar devam ettiler (qanunlarğa boysunıp areket ettiler), ve birazdan azalarınıñ umumiy miqdarı 5 biñge yetti. Bunıñ sayesinde 1960 seneleriniñ ekinci yarısında areketniñ bir bütün teşkiliy qurulışı yaratılğan edi.
Menbalar ve edebiyat
deñiştir- Кислий О. Є. Кримськотатарський правозахисний рух // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К. : Наукова думка, 2009. — Т. 5 : Кон — Кю. — 560 с. : іл. — ISBN 978-966-00-0855-4.