Veli İbraimov
Veli̇ İbrai̇mov (1888 - 1928) - qırımtatar ve sovet cemaat-siyasiy erbabı.
| Veli İbraimov | |
|---|---|
 | |
| Doğğan künü | 1888 |
| Doğğan yeri | |
| Ölgen künü | 1928 mayıs 9 |
| Ölgen yeri | |
| Memleketi | |
Tercimeial deñiştir
Veli̇ İbrai̇mov tek başlanğıç tasi̇lni̇ ala bi̇ldi̇. O, fuqare qorantada doğğanı i̇çün 12 yaşından başlap, ammal, kassi̇r ve basmahanede i̇şçi̇ olıp çalıştı. Veli İbrai̇mov Romaniya ve Bulğaristanğa i̇cret etken qırımtatarlarnı Vatanğa qaytaruv leyhasınıñ teşebbüsçi̇si̇ edi̇. Qaytıp kelgen vatandaşlarnı Qırım çölleri̇nde yerleşti̇recek edi̇ler. Faqat, leyha ükümet tarafından desteklenmedi̇. Qırımtatarlar yeri̇ne, topraq yeudi̇y qorantalarına ayırıldı. Çar ordusınıñ sabıq ofi̇tseri̇ Amet Hayserov Veli̇ İbrai̇movnıñ meslekdeşi̇, kâti̇bi̇ edi̇. Bi̇r vaqıtları, o, bolşevi̇klerge qarşı küreşi̇p, 1921 senesi amni̇sti̇yağa oğradı. Veli İbrai̇movnı 1927 senesi i̇yül ayında Ari̇f Çolaqnı öldürüvnen qabaatladılar. Bundan da ğayrı, qabaatlavlar arasında "terakt", "aydutlar taqımında i̇şti̇rak" ve "ükümet malınıñ masraf eti̇lmesi̇" de bar edi̇. Veli İbrai̇movnı ölüm cezasına üküm etti̇ler. 1928 senesi mayıs 9 künü qurşunğa ti̇zdi̇ler. Ükümni̇ amelge keçi̇rgen soñ, mi̇lli̇y erbapnı "mi̇lletçi̇li̇k"nen de qabaatladılar. Veli̇ İbrai̇mov Stali̇nni̇ yahşı tanıy edi̇. Api̇ske alınğan soñ, refi̇qası Ni̇yar hanım Stali̇nnen körüşti. Ni̇yar hanım: "Koba, Veli̇ qabaatsız olğanını bi̇lesi̇ñ de", - dep qandırmağa tırıştı. Stali̇n İbrai̇movnı çetelge yollamağa vade etti̇. Lâki̇n sözüni̇ tutmadı. Veli İbrai̇movnıñ refi̇qası balaları Ti̇mur ve Ceni̇ke Qırımdan qaçmağa mecbur oldı. Stali̇nni̇ñ ölümine qadar olar özleri̇ne başqa adlar alıp, gi̇zlendi̇ler. Veli İbrai̇mov qurşunğa tizilgen soñ, ükümet eñ körümli̇ qırımtatar zi̇yalılarını bi̇rer-bi̇rer yoq etti̇. 1990 senesi i̇yün 20 künü Veli İbrai̇mov Rusi̇ye Federatsi̇yası yuqarı mahkemesi̇ tarafından aqlanğan edi̇.
Bağlantılar deñiştir
- Т. Б. Бикова. Ібраїмов Вели // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К. : Наук. думка, 2005. — Т. 3 : Е — Й. — С. 392. — 672 с. : іл. — ISBN 966-00-0610-1.