Reşid Murad
Reşid Murad (1915 - 2000) - qırımtatar şair ve yazıcısı.
| Reşid Murad |
|---|
Reşid Murad 1915 senesi Qarasuvbazarda esnaf qorantasında doğdı. Başlanğıç mektepni bitirgen soñ, Aqmescitte oquy. 14 yaşında olğanda "Yaş quvet" gazetasında "Komsomolğa kirdim" degen ilk şiirini bastırdı.
Özbekistanda sürgünlikte 1944 senesinden Sırdarya rayonınıñ "Qizil yulduz" gazetasında 1948 senesinece mesül kâtip vazifesinde bulundı. Ondan Angrenge ketip, anda beş yıl Laşkargah geologiya ekspeditsiyasında çalıştı. Soñra 1952 senesinden 1996 senesine qadar Taşkentte "Muştum" jurnalında, Özbekistan radiokomitetinde ve "Lenin bayrağı" gazetasında işledi.
Reşid Muradnıñ nazım ve nesir eserleri matbuatta, kollektiv cıyıntıqlarda yıllar devamında derc olundı. "Dağlar sonatası" romanından başqa bu devirde yazıcınıñ nesir eserleri "İnat torunlar" (1975), "Erlik sınavlarından keçkenler" (1983), "Seneler" (1991) kibi kitaplarında basıldı.
Reşid Murad özünden üyken qalemdeşleriniñ elde etken yeñişlerinen sıñırlanmay, öz araştıruv yolunen keterek, cesürliknen qırımtatar şiir şekliniñ yañı sistemasına ıntıla, telâffuz ifadesi vastasını zenginleştire. Şair milliy şiirge daire qafiyesini, sevgi, manzara lirikasını kirsete. "Bir quçaq çeçek" (1958), "Açıq göñülden" (1971), "Yıldırım" (1976), "Beklenilgen al yelkenler" (1983) ve "Yükseklik" (1986) adlı cıyıntıqlarında o, ileri adımlağanı ve bayağı yeñiş elde etkeni körüne. Reşid Murad zamandaşlarnıñ ömrü aqqında teren fikirli, aqiqiy şiiriy garmoniyanen bağlı bir çoq eser yarattı. O, qırımtatar şiiriyetiniñ inkişafına degerli isse qoştı. Elbette, Mambet Ablâlimov, Şakir Selim, Şeryan Aliyev, Bilâl Mambet, Zakir Qurtnezir, Eskender Fazıl kibi ve diger şairlernen tekmillengen qırımtatar şiiriyetiniñ soñki devrini Reşid Muradsız, onıñ icadiy araştıruvlarısız tasavur etmek mümkün degil. Şunıñ içün oña Özbekistanda nam qazanğan medeniyet hadimi degen şerefli unvan berilgen edi.
Şair 1995 senesi vatanğa qaytıp keldi. Toqtamay icat etti. Onıñ şiirleri "Qırım" ve "Yañı dünya" gazetalarında, "Yıldız" jurnalında muntazam sürette basılıp turdı. 2000 senesi yanvar 19-da vefat etti. Aqmescitte Abdal mezarlığında defin etildi.