Dünya
(Zemin saifesinden yollandı)
Dünya (Yer, Yer yüzü, Zemin; timsali: ) – Küneş sistemasında Küneşke uzaqlıq baqımından üçünci sırada olğan seyyare. Üstünde ayat bar oluvı bilingen yekâne kök cismidir. Qattı olğanı ya da, esasen, taş maddelerinden ibaret olğanı içün o, qurulışı ceetinden oña oşağan yer şeklindeki seyyareler gruppasına öz adını berip, olarnıñ arasında yer ala. Dünya bu seyyare gruppasınıñ kütle ve kölem baqımından eñ büyügidir. Büyüklikte Küneş sistemasınıñ 8 seyyaresi arasında ondan çoq büyük gaz devleriniñ arqasından kelip, beşinci sırada yer tuta. Tabiiy bir yoldaşı - Ay - bar.
Dünya | |
---|---|
Qurulğan vaqtı | m.e. 245033 biñyıllıq[1] |
Kütle | 5.972,37 ± 0,01 yottagram[2] |
Adını bergen | Topraq[d], land[d] ve ball[d] |
Demonim | Earthling, أَرْضِيّ, Terrien, Terran, Erdling, földlakó, Terano, Terrestre, terrícola, Dünyalı, Ziemianin, землянин, землянка, земляне, заминиҳо, ชาวโลก, Aardbewoner, Earthman, Earthwoman, 地球人, 地球人, 地球人, terráqueo, terrestre, terráqueo, terrestre, Ziemianka, terrícola, Earthperson, terrestre, terrícola, 地球人, pozemšťan, pozemšťanka, 지구인, zemljanin, Bhumi, Gaia, পৃথিবীবাসি, terrícola, Zemljan, زمین, Zemljanka, jordboer ve نړیوال |
Bulunğan yeri | |
Eñ yüksek yeri | Everest dağı |
Eñ tüşük yeri | Challenger Deep[d][3] |
Eali | |
Katalog kodu | 806.4616.0110 |
Ögrengen | earth science[d], geologiya, geophysics[d] ve planetary science[d] |
Yoldaş | около Ay, Transiting Exoplanet Survey Satellite[d], International Space Station[d], Mir[d][5], Hubble Space Telescope[d], Telstar 18V[d], Kordylewski cloud[d], TerraSAR-X[d], Libertad 1[d], Soil Moisture Active Passive[d], SPOT 1[d], GSAT-18[d], QUESS[d], Van Allen Probe A[d], Van Allen Probe B[d], Sentinel-2B[d], GRACE-1[d], GRACE-2[d], GRACE-FO 1[d], GRACE-FO 2[d], Seeker[d], Sentinel-6 Michael Freilich[d], Sentinel-6B[d], Enxaneta[d] ve SAMPAN I[d] |
Ana astronomik cısım | Küneş |
Apoapsis | 151.930.000 ± 10.000 km, 1,00000261 ± 0 astronomical unit[6] ve 152.098.231.559,14 metr |
Periapsis | 147.095.000 ± 1.000 km |
Periapsis argumenti | 1,993 radian[7] |
Dünyadan uzaqlıq | 0 km |
Tüzetme | 0,0033528 ± 0 |
Orbita türü | heliocentric orbit[d] |
Orbita ekstsentrisiteti | 0,016710219 ± 0[8] |
Orbita avuqlığı | 0,12 radian[9] ve 0,028 radian |
Orbita devri | 365,256363004 kün[10] |
Aylanuv devri | 86.400 s |
Orbitanıñ büyük yarımköçeri | 149.597.870.700 metr ve 149.598.023 ± 1 km |
Artqan dügümniñ boyluğı | 6,087 radian[11] |
Ortalama anomaliya | 6,3 radian |
Albedo | 0,434[12] ve 0,306[12] |
Mıqnatislik momenti | 78.400.000.000.000.000.000.000 ± 50.000.000.000.008.000.000 J/T[13] |
Sıqlıq | 5.514 kilogram per cubic metre |
Sıcaqlıq | 15 °C[12][14] |
Yoq olğanı vaqtı | неизвестно |
Meydanlıq |
|
Kölem | 1.083.210.000.000 ± 10.000.000 cubic kilometre[7] |
Radius | 6.378,137 ± 0,001 km, 6.371 ± 0,1 km[16] ve 6.356,8 km |
Diametr | 12.742 km |
Çevre uzunlığı | 40.075 km ve 40.074.274,944 metr |
Coğrafiya | world geography[d] |
Timsali | Earth symbol[d] |
Şekil | geoid[d] |
Devir | J2000.0[d] |
Mektepke ketmegen balalarnıñ sayısı | 264.000.000[17] |
Iz | 30.000 metre per second[12] |
Maksimum sıcaqlıq | 56,7 °C |
Yüzdeki gravitatsiya | 9,798 metres per second squared[18][8] |
Minimum sıcaqlıq | −89,2 °C[19][20] |
Periastr zamanı | 2.459.218,9057727 Julian day |
WordLift URL | data.thenextweb.com/tnw/… |
Tam tersi | kök[d] |
Медиафайлы на Викискладе |
Tüpbilgiler
deñiştirKüneş sisteması |
---|
Seyyareler: Utarit - Çolpan - Dünya - Merih - Müşteri - Zual - Uran - Neptun |
Kiçkene seyyareler: Pluton - Eris - Haumea - Makemake |
Diger: Küneş - Ay - Asteroid quşağı - Quyruqlı yıldızlar - Neptun artında cisimler - Koyper quşağı- Oort bulutı |
- ↑ Dalrymple G. B. The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved (англ.) // Geological Society Special Publication — Geological Society of London, 2001. — Vol. 190, Iss. 1. — P. 205—221. — ISSN 0305-8719; 2041-4927 — doi:10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14
- ↑ Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy (англ.) — Springer Science+Business Media, 1969. — ISSN 0923-2958; 1572-9478; 0008-8714
- ↑ http://abstractsearch.agu.org/meetings/2011/FM/OS13B-1517.html — 2011.
- ↑ https://www.worldometers.info/world-population/
- ↑ https://space.skyrocket.de/doc_sdat/intelsat-9.htm
- ↑ Standish E. M. Keplerian elements for approximate positions of the major planets (англ.) — 2015. — P. 2. — 3 p.
- ↑ 7,0 7,1 https://web.archive.org/web/20101030234253/http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html
- ↑ 8,0 8,1 NASA FACTS (англ.) — NASA.
- ↑ https://books.google.com/?id=w8PK2XFLLH8C&pg=PA294
- ↑ USEFUL CONSTANTS
- ↑ https://www.webcitation.org/6GVr9SIKY?url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html
- ↑ https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1007/1007.4497.pdf — S. 5.
- ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8406839.stm
- ↑ https://solarsystem.nasa.gov/planets/earth/by-the-numbers/
- ↑ Earth Fact Sheet (англ.) — NASA.
- ↑ Education : Number of out-of-school children, adolescents and youth of primary and secondary school age (англ.) — UNESCO Institute for Statistics.
- ↑ PS B. The International System of Units (SI) (англ.) // West. J. Med. — BMJ, 1982. — Vol. 136, Iss. 3. — P. 259. — ISSN 0093-0415; 1476-2978 — PMID:18749060
- ↑ https://www.lemonde.fr/planete/article/2020/09/23/69-6-c-un-nouveau-record-de-froid-arctique-vieux-de-vingt-huit-ans-exhume_6053321_3244.html
- ↑ https://wmo.asu.edu/content/world-lowest-temperature