Qullanıcı:Don Alessandro/TranslitTest

• Cyrillic => Latin
  • Cyrillic => Latin OK
    • ог ög
    • огюнде ögünde
    • огге ögge
    • буюп büyüp
    • буюди büyüdi
    • буюткен büyütken
    • кок kök
    • коп köp
    • кою köyü
    • коюмизде köyümizde
    • куркчи kürkçi
    • курькчю kürkçü
    • Аджыумер Acıümer
    • Эмирусеин Emirüsein
    • Эфендикой Efendiköy
    • Эфендикойдеки Efendiköydeki
    • етсин yetsin
    • еткен yetken
    • этсин etsin
    • эткен etken
    • джонк cönk
    • орден orden
  • Cyrillic => Latin problems
    • ком-кок köm-kök
  • Cyrillic => Latin exeptions with and without affixes
    • буфет bufet
    • буфетлер bufetler
    • Одесса Odessa
    • Одессада Odessada

• Latin => Cyrillic
  • Latin => Cyrillic OK
    • tutsun тутсун
    • tsitata цитата
    • kollektivizatsiya коллективизация
    • hanımefendi ханымэфенди
    • üst усть
  • Latin => Cyrillic problems
    • rol роль
    • AQQI АКЪКЪЫ
    • DAĞĞA ДАГЪГЪА
    • V. A. Memetov
    • L. B. Qadırova
    • джонктеки cönkteki
  • Latin => Cyrillic exeptions with and without affixes
    • yañarts янъартс
    • yañartsın янъартсын
    • misal мисаль
    • misalde мисальде
    • yaşçik ящик
    • yaşçikte ящикте
    • bücet бюджет
    • büceti бюджети

"тест"

"test"

Latin

1

İstiqlâl marşı kriminal kodeks maşinal hata şimalde şimalinde maalesef lagerde musulmanlıq meşçanlar yañartsın selâm aleyküm küleryüz Seyitümer Emin Nyu York Eşref Şemi-zade Botsvana AQŞda ananeviy şu ande İtaliya italyan tili ital kürkçi kürkçü kürkte kürkü tsitata Ştirlits kollektivizatsiya Şçolkino şeeri bulyon medalyon bugün Bugünki bilakis üst bücetinde Kökköz Efendiköyge bülbüller kirill elifbesi

2

AQQI DAĞĞA Maña keldim yel dünya karyer Ya eksik Eşref yönelmek yoldaş yün YÜRMEK Afyon bürlemek örnek müellif ürmetli öp köp böyle ömür öz özara Can CAN CÜRMEK güller üstte ketsin üç yüz

3

Büyütmek, eñ büyük büyüklik Efendiköyge köyünde beş yüz ağır yük medalyon Yo Ya muayyen tök sürgün yönetmek Yürekten YÜRMEK üyüşti müellif keldi selâm kâğıt havyar dünya cümlesi cönk yaman/yahşı .ebet -bürlesin "yar" 'yar'

4

Qaray tili ya da karaim tili - türkiy tillerniñ qıpçaq gruppasına kire. Qaray tiline eñ yaqın tiller - qaraçay-balqar, qumuq ve qırımtatar tilleridir. Zemaneviy noğay, tatar, başqurt, çuvaş, qazah, qırğız, qaraqalpaq tilleri de qaray tiline yaqındır. Qadimiy türk tillerden biri olıp, qaray tili alimlernin diqqatını özüne çeke. XVII asırda onı isveç şarqşınası Gustav Deringer, XIX ve XX asırlarda türkşınaslar akad. V.V.Radlov, T. Kovalski (Lehistan), V.A. Gordlevskiy, A.Zayonçkovskiy (Lehistan), Ya. Gjegojevskiy (Lehistan), prof. N.A. Baskakov, prof. A.Dubınski (Lehistan), B. Munkaçi (Macaristan), K.M. Musayev, S.M. Şapşal ve başqa alimler qaray tili üzerine tedqiqatlar keçirgen ediler.

Qaray tilinin böyle şiveleri bardır: Qırım (şarqiy) şivesi ve ğarbiy şivesi. Ğarbiy şive Trakay ve Galiç-Lutsk şivelerine ayrırıla. Qırım şivesi XIX a. soñuna qırımtatar tili ile assimilâtsiyağa oğradı, ğarbiy şive ise deñişmelerge oğramağan.

Qaray tiline başqa tillerden kirgen sözlerniñ sayısı çoq degil. Eñ eski alınma sözler - farsiy sözlerdir. Bunıñ sebebi - iran qabileleriniñ (sarmat-alanlar) türkiy halqlarnıñ etnogenezinde iştirak etmesidir. Hazarlar devrinde ve soñra, XI-XVI asırlarda qaray tiline arapça-farsça sözler kire. N.A. Baskakov şunı qayd ete: "Qaray tiliniñ fonetik, leksik ve gramatik, strukturasında eñ qadimiy türkiy tillerniñ izleri körülmektedir. Meselâ, qaray tiliniñ ve Orhоn yazılarınıñ tiliniñ fonetik strukturası aynıdır. Leksika ceetinden, hususan eski elyazmalarda, Tevratnıñ tercimelerinde qadimiy türkiy tillerniñ leksikasına ait sözlerge rastkelemiz…"

N.A. Baskakovğa köre, eski qaray leksikasınıñ ögrenüvi bütün türkiy tiller içün çoq emiyetlidir. Türkiyede Mustafa Kemal Atatürkniñ reformaları zamanında 1934 s. İstanbulda til kongressi olıp keçti ve onıñ qabul etilgen qararı boyunca, arap, fars tillerinden alınğan sözlernin yerine qaray tilinden türk tiline 330 söz alınğandır.

1930-31 ss. Berlin Universitetinde Ural-Altay tilleri kafedrasında prof. V.Bang-Kayn qaray tilinden dersler bere edi. 1974 s. Akademik Qaray-Rus-Leh tillerniñ luğatı çıqqan edi. (174.000 söz). Zemaneviy qaray tili çoq ağır bir vaziyette. Bu tilde qonuşqan adamlarnıñ sayısı ep azlamaqta. Qaray tili boyunca çoq araştırmalar yapılğan, amma onıñ daa çoq saaları öz tedqiqatçını bekleyler.

Кирилл

1

Истикъляль маршы криминаль кодекс машиналь хата шимальде шималинде маальэсеф лагерьде мусульманлыкъ мещанлар янъартсын селям алейкум кулеръюзь Сейитумер Эмин Нью Йорк Эшреф Шемьи-заде Ботсвана АКъШда аньаневий шу аньде Италия итальян тили италь курькчи курькчю курькте курькю цитата Штирлиц коллективизация Щёлкино шеэри бульон медальон бугунь Бугуньки бильакис усть бюджетинде Коккозь Эфендикойге бульбуллер кирилл элифбеси

2

АКЪКЪЫ ДАГЪГЪА Манъа кельдим ель дюнья карьер Я эксик Эшреф ёнельмек ёлдаш юнь ЮРЬМЕК Афьён бурьлемек орьнек муэллиф урьметли опь коп бойле омюр озь озьара Джан ДЖАН ДЖУРЬМЕК гуллер устте кетсин учь юз яман/яхшы .эбет -бурьлесин "яр" 'яр'

3

Буютмек, энъ буюк буюклик Эфендикойге коюнде беш юз агъыр юк медальон Ё Я муайен тёк сюргюн ёнетмек Юректен ЮРЬМЕК уюшти муэллиф кельди селям кягъыт хавъяр дюнья джумлеси джонк

4

Къарай тили я да караим тили - тюркий тиллернинъ къыпчакъ группасына кире. Къарай тилине энъ якъын тиллер - къарачай-балкъар, къумукъ ве къырымтатар тиллеридир. Земаневий ногъай, татар, башкъурт, чуваш, къазах, къыргъыз, къаракъалпакъ тиллери де къарай тилине якъындыр. Къадимий тюрк тиллерден бири олып, къарай тили алимлернин дикъкъатыны озюне чеке. XVII асырда оны исвеч шаркъшынасы Густав Дерингер, XIX ве XX асырларда тюркшынаслар акад. В.В.Радлов, Т. Ковальски (Лехистан), В.А. Гордлевский, А.Заёнчковский (Лехистан), Я. Гжегожевский (Лехистан), проф. Н.А. Баскаков, проф. А.Дубынски (Лехистан), Б. Мункачи (Маджаристан), К.М. Мусаев, С.М. Шапшал ве башкъа алимлер къарай тили узерине тедкъикъатлар кечирген эдилер.

Къарай тилинин бойле шивелери бардыр: Къырым (шаркъий) шивеси ве гъарбий шивеси. Гъарбий шиве Тракай ве Галич-Луцк шивелерине айрырыла. Къырым шивеси XIX а. сонъуна къырымтатар тили иле ассимиляциягъа огърады, гъарбий шиве исе денъишмелерге огърамагъан.

Къарай тилине башкъа тиллерден кирген сёзлернинъ сайысы чокъ дегиль. Энъ эски алынма сёзлер - фарсий сёзлердир. Бунынъ себеби - иран къабилелерининъ (сармат-аланлар) тюркий халкъларнынъ этногенезинде иштирак этмесидир. Хазарлар девринде ве сонъра, XI-XVI асырларда къарай тилине арапча-фарсча сёзлер кире. Н.А. Баскаков шуны къайд эте: "Къарай тилининъ фонетик, лексик ве граматик, структурасында энъ къадимий тюркий тиллернинъ излери корюльмектедир. Меселя, къарай тилининъ ве Орхон языларынынъ тилининъ фонетик структурасы айныдыр. Лексика джеэтинден, хусусан эски эльязмаларда, Тевратнынъ терджимелеринде къадимий тюркий тиллернинъ лексикасына аит сёзлерге расткелемиз…"

Н.А. Баскаковгъа коре, эски къарай лексикасынынъ огренюви бутюн тюркий тиллер ичюн чокъ эмиетлидир. Тюркиеде Мустафа Кемал Ататюркнинъ реформалары заманында 1934 с. Истанбулда тиль конгресси олып кечти ве онынъ къабул этильген къарары боюнджа, арап, фарс тиллеринден алынгъан сёзлернин ерине къарай тилинден тюрк тилине 330 сёз алынгъандыр.

1930-31 сс. Берлин Университетинде Урал-Алтай тиллери кафедрасында проф. В.Банг-Кайн къарай тилинден дерслер бере эди. 1974 с. Академик Къарай-Рус-Лех тиллернинъ лугъаты чыкъкъан эди. (174.000 сёз). Земаневий къарай тили чокъ агъыр бир вазиетте. Бу тильде къонушкъан адамларнынъ сайысы эп азламакъта. Къарай тили боюнджа чокъ араштырмалар япылгъан, амма онынъ даа чокъ саалары озь тедкъикъатчыны беклейлер.