Qırımtatar tiliniñ şiveleri
Qırımtatar tiliniñ üç esas şivesi bar: çöl (şimal, noğay), yalıboylu (cenüp) ve ortayolaq (tat). Soñkisi zemaneviy edebiy qırımtatar tiliniñ esasıdır. Yalıboylu şivesi ise, başqa eki şiveden pek farqlı olıp, oğuz tillerine mensüp ve türk tiline pek yaqındır.
Çöl şivesi
deñiştirÇöl şivesi ya da şimal (ya da noğay şivesi) 1944 senesi olğan sürgünlikten evel Qırımnıñ çöl (şimal) qısmında yaşağan qırımtatarlarnıñ şivesidir. Qıpçaq tillerine mensüp olıp, noğay-qıpçaq gruppasına kire. Bunen beraber çöl şivesinde noğay tillerine ait olğan ş > s, ç > ş kibi seslerniñ deñişmeleri yoq (Türkiye ve Dobrucada ç > ş deñişmesi bar, ş > s deñişmesi yoq).
Yalı boyu şivesi
deñiştirYalı boyu şivesi ya da cenüp şivesi 1944 senesi olğan sürgünlikten evel Qırımnıñ yalı boyunda yaşağan qırımtatarlarnıñ şivesidir. Oğuz tillerine mensüp.
Yalı boyu şivesi zemaneviy türk tiline pek yaqındır. Bunen beraber onıñ terkibinde çoq yunan ve bir qaç italyan alınmaları bar. XIX asırda İsmail Gasprinskiy bu şiveniñ esasında qırımtatar tiliniñ edebiy normasını pekitti. Zemaneviy qırımtatar tiliniñ ise, yalı boyu şivesiniñ çizgileri olsa da, o, ortayolaq şivesine esaslana.
Ortayolaq şivesi
deñiştirOrtayolaq şivesi ya da tat şivesi 1944 senesi olğan sürgünlikten evel Qırımnıñ orta yolağında yaşağan qırımtatarlarnıñ şivesidir. Onda em qıpçaq, em de oğuz hususiyetleri mevcut. Şimdiki edebiy qırımtatar tiliniñ esasıdır.