Qırımtatar qave adetleri

Qırımtatar qave adetleri — qırımtatarlarnıñ qave pişirüv ve içüv ananeleridir. Qırımğa qave içüv adeti XVI asırda Osmanlı devletinden keldi. O vaqıttan berli qave qırımtatarlarnıñ ayatında ayrı bir yerni aldı: onı musafirlernen, müim işler ve ticariy añlaşmalarnı muzakere etkende, er kün qoranta ile ve bayramlarda içkenler. Asırlar devamında qırımtatar qave medeniyeti peyda oldı.

Bağçasarayda eski qavehane

Pişirüv

Başta qavurılğan qave daneleri pek ince çekile. Bunı mahsus el degirmen ile yapmaq mümkün. Qave pişirüvniñ eki usulı bar: ev usulı (cezvede) ve ev tışı usulı (qave qumanında).

Ev usulı içün mahsus bir manğal kerek, onıñ üstü yahşı ekilgen kiçik qumnen tolu, astında odun kömürinen beslenilgen bir ateş yeri bar. Qızdırılğan cezvege başta çekilgen qave soñra suv qoyula. Soñ cezve manğalnıñ üstündeki qumğa qoyula, anda qave yavaş-yavaş yengil qaynamağa başlay. Qave keyfiyetli olsa azırlanğanda qalın ve qoqulı köpük peyda olmaq kerek.

Qırımtatarlar bir vaqıtları erkek ve qadın qavesini ayırğanlar.

Erkekler qave şöyle pişireler: suvuq cezvege bir parça taş tuz ve şeker, soñ çekilgen qave, soñ suvuq suv qoyıp, cezveni qızartılğan qumğa qoyalar. Qave qaynağan soñ qızdırılğan filcanğa başta bir parçaçıq qoy yağını, soñ yañçıq qaynağan qave, soñ qaymaq qoyalar.

Qadın qavesi şöyle edi: suvuq cezvege küçük bir parça şeker, üstüne çekilgen qave ve qaynağan suv qoyıp cezveni qızdırılğan qumğa qoyalar. Qaveniñ ilk köpügine qadar qaynağan soñ, onı evelden qızdırılğan filcanlarğa qoyalar.

XX asırda qave çeşit qoşma malzemelernen azırlanmağa başladı:

• sütlü qave;
• tarçın qave;
• qaranfil qavesi.

Sofrağa qoyuv

Qave, filcanğa qouylğan şekilde berile. Parmaqlar yanmasın dep filcan mahsus bir zarfqa qoyula. Qavenen beraber adetince tatlı tabaqalar da qoyula.

Qırımtatar qave bugün

Bugün qırımtatar qaveni Kıyiv, Lviv, Odessa qavehanelerinde içmek mümkün.

Qırımtatar qavesi Ukrainanıñ maddiy olmağan medeniy milliy mirasınıñ cedveline kirsetildi.

Daa baqıñız

• Türk qavesi