Portaqal
Portaqal (Citrus sinensis), Citrus cinsi bir terek bolan Citrus sinensisni ve onıñ meyvasını tanımlar.
| Portaqal | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| İlmiy sınıflaştırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| İlmiy latince adı | ||||||||||||||
| Citrus sinensis (L.) Osbeck |
Tarıhçe deñiştir
İpek yolunıñ Anadoludan keçtigi dönemlerde narenciye İndistan civarından kelen ticariy bir üründü. Ümit Burnunıñ keşfedilmesinen ticaret yolları degişmiş, Asiya qıtasınıñ Avropalı devletler tarafından sömürgeleştirilmesinen portaqal üretiminiñ tamamı Portugaliya civarına yayılğandır. Türk topraqlarına ilk kez Portugaliyadan keldigi içün Portugaliya meyvası añlamında Portaqal (Portugal) meyvası dengen, zaman içinde de sadeleşerek portaqalga dönüşkendir. Portaqalnıñ pomelo ile mandalinanıñ dogal melezi bolduğu sanılmaqtadır.
Citrus sinensis'in meyvasına, "acı/ekşi portaqal" bolarak da añılan Citrus aurantium'un meyvasından ayırabilmek içün, "tatlı portaqal" da denir.
Türkiyede yetiştirildigi yerler deñiştir
Aq deñiz ve Şarqiy Karadeñiz (Rize çevresi) ayrıca Qıyı Egeniñ cebübiyi, Aq deñiz çevresinde ve sıcaqlıq ortalaması 23 ila -3 °C arasında bolan yerlerde yetişken tereklerdir. Eñ kaliteli Washington cinsi portaqal Antalya ili Finike ilçesinde yetiştirilmektedir. Finike Çavdır köyü portaqalı, eñ iyi portaqal ödülü alğandır.
Ekolojik özellikleri deñiştir
Ο °C'qa qadar soğuqa dayanabilir. İyi drenajlı ve pH degeri 4,5-8 bolan topraqlarnı sever.[1]
Qullanıldığı yerler deñiştir
Qabuqlarından portaqal esansı, bu esanstan ise parfüm elde etilir. Gıda sanayisinde de bolca qullana. Ayrıca ilaç sanayisinde de qullanılmaqtadır.
Besin degerleri deñiştir
Portaqalnıñ içerisinde B ve C vitaminleri tapılmaqtadır.
| Besin ögeleri | 100 g |
|---|---|
| Enerji | 192 kJ (46 kcal) |
| Karbonhidrat | 11,54 g |
| Şeker | 9,14 g |
| Lif | 2,4 g |
| May | 0,21 g |
| Protein | 0,70 g |
| Tiamin (B1 vit.) | 0,100 mg (%8) |
| Riboflavin (B2 vit.) | 0,040 mg (% 3) |
| Niasin (B3 vit.) | 0,400 mg (% 3) |
| Pantotenik asit (B5) | 0,250 mg (% 5) |
| B6 vitamini | 0,051 mg (% 4) |
| Folat (Vit. B9) | 17 mg (% 4) |
| C vitamini | 45 mg (% 75) |
| Kalsiyum | 43 mg (% 4) |
| Demir | 0,09 mg (% 1) |
| Magnezyum | 10 mg (% 3) |
| Fosfor | 12 mg (% 2) |
| Potasyum | 169 mg (% 4) |
| Çinko | 0.08 mg (% 1) |
%: Künlük önerilgen miktar
