Nebatiyat

Nebatiyat (Botanika, Botanik) – arapça النبات (Al-Nebat) "Ösümlik" sözinden kele. Ösümlikler nen ilgilenip bilgi alğan bir ilim dalıdır, qısqaça Ösümlik Bilimi. "Botanik" terimi; otlaq, ot veya yem anlamına kelen Grekçe βοτάνη (botanē) kelimesinden türetilgendir. Geleneksel bolaraq, botanik, mantarları ve algleride içine alğan bir bilim dalıdır. Künümüzde, botanikçiler (tam anlamınan), 391.000'i tamarlı ösümlik türü (yaqlaşıq 369.000 çeçekli ösümlik türü dahil) ve yaqlaşıq 20.000'i qara yosunı bolan yaqlaşıq 410.000 qara ösümlik türünü incelemektedir.

Palmiye ağaşı

Botanik, ilk insanlarnıñ aşalabilir, şifalı ve zehirli ösümlikleri tanımlama ve daa soñra yetiştirme çabalarınen herboloji bolaraq tarih öncesinde ortağa şıqtı ve bu da onı bilimin en eski dallarından biri aline ketirdi. Genellikle manastırlarğa bağlı orta devir fizik bağçaları, tıbbiy öneme saip ösümlikler içere edi. Bunlar 1540'lardan itibaren qurulğan üniversitelerge bağlı ilk botanik bağçalarınıñ öncüleri edi. Bu bağçalarnıñ eñ eskilerinden biri Padova botanik bağçası edi. Bu bağçalar, ösümliklerniñ akademik bolaraq çalışılmasını qolaylaştırğan. Ösümlik koleksiyonlarnı katalogluv ve açıqluv çabaları, ösümlik taksonomisiniñ de başlanğıcı edi ve bu çabalar botanikni 1753'te, Carl Linnaeus'niñ bugünge qadar qullanımda bolan ikili adlandırma sistemine kötürdi.

19. ve 20. asırlarda, ösümliklerniñ incelenmesi içün optik mikroskopi ve canlı hücre körüntüleme yöntemleri, elektron mikroskobu, kromozom sayısınıñ analizi, ösümlik kimyası ve enzimlerin ve diger proteinlerin yapısı ve işlevi dahil bolmaq üzere cañı teknikler keliştirildi. 20. asırnıñ soñ yirmi yılında botanikçiler, ösümlikleri daa doğru bir şekilde sınıflandırmaq içün genomik ve proteomik ve DNA dizileri dahil bolmak üzere moleküler genetik analiz tekniklerini qullandılar.

Modern botanik, bilim ve teknolojiniñ diger alanlarınıñ çoqından girdiler içeren geniş, çoq disiplinli bir qonudır. Araştırma qonuları arasında ösümlik yapısı, büyüme ve farqlılaşma, üreme, biyokimya ve birincil metabolizma, kimyasal ürünler, kelişme, hastalıqlar, evrimsel ilişkiler, sistematigi ve ösümlik taksonomisi çalışmaları yer ala. 21. asır ösümlik bilimindeki basqın temalar, ösümlik hücreleriniñ ve dokularınıñ farqlılaşması sırasında gen ekspresyonunıñ mekanizmaları ve kontrolı bolan moleküler genetik ve epigenetiktir. Botanik araştırmaları, temel gıda, kereste, may, kauçuk, lif ve ilaç kibi malzemeleri, modern bağçacılıqta, tarım ve ormancılıqta, ösümlik çoğaltmada, ıslahta ve genetik modifikasyonda, inşaat içün kimyasalların ve hammaddelerin sentezinde qullanmada çeşitli uyğulamalara saiptir ve enerji üretimi, çevre yönetimi ve biyolojik çeşitliligin sürdürülmesi qonularını içerir.

Sınıflandırma

• Ösümlik morfolojisi, ösümliklerniñ iç ve tış yapılarnı genel bolaraq inceler. Ösümlik morfolojisi birçok alt dalğa ayrıla.

• Ösümlik histolojisi, ösümlik dokularnı inceler.

• Ösümlik sitolojisi, ösümlik hücresini inceler.

• Ösümlik anatomisi, ösümlik dokularnı organ düzeyinde inceler.

• Üreme morfolojisi, yaşam çevrimini inceler.

• Morfogenez, ösümliklerniñ kelişmesini inceler.

• Agrostoloji, otsu ösümliklernen ve özellikle bu ösümliklerniñ sınıflandırılmasınen ilgili botanik dalı.

• Ösümlik fizyolojisi, ösümliklerdeki hayatiy olayları fizik ve kimya qanunlarına dayanaraq inceler. Madde degişimi (Metabolizma), büyüme-kelişme ve areket fizyolojisi bolmaq üzere üçke ayrılaraq incelenmektedir.

• Ösümlik ekolojisi, ösümliklerniñ diger canlılarnan ve yaşadıqları çevrenen bolan ilişkilerni araştırır.

• Sistematik botanik, ösümlikleri birbirlerinen bolan tabii aqrabalıq derecelerni köz önünde tutaraq ve filogenetik kelişmelerine dayanaraq incelegen, kiçik veya büyük topluluqlar alinde gruplandıran botanik dalıdır.

Tüpbilgiler

Bu tamamlanmağan bir maqaledir. Onı tüzetip ya da tamamlap Vikipediyağa yardım ete bilesiñiz.