Memlük Devleti

Memlük Devleti (arapça سلطنة المماليك‎ - Saltanat al-Mamalik) – XIII – XVI asırlarında yaşağan Şimaliy Afrika (Mısır) ve Cenüp-Ğarbiy Asiyadaki bir devlet.

Moğollarnıñ Deşt-i Qıpçaqnı zapt etkeninden soñ, bu yerde olğan qıpçaqlarnen çerkeslerniñ bazıları Eyyubiy Devletine esir etilip satılğan. Bir vaqıt soñra bu esirler Eyyubiy Devleti askeriyesinde qullanılmağa başlanğan. Zaman içerisinde bu esirler askeriyede müim vazifelerge kelgenler. Eyyubiy Devletiniñ soñki padişası Turan Şah, bularnı yoq etmek istegen. 1249 senesinde çıqqan ayaqlanuvdan soñra Turan Şahnı devirip devletniñ idaresini elge keçirgenler. Devletniñ başında Müizzüddin Aybeg ketirilgen. Yañı devlet 250 senege yaqın üküm sürgen.

Memlük devleti üküm sürgen devresinde Haçlılarnı bu yerlerden atqan, moğol istilâsını toqtatqan ve Mısırnı yañıdan bir ticaret yolu yasağan. 1260 senesinde Bağdatnı alıp halifeni öldürgen moğollar Memlük Devletiniñ üstüne yürgen, Ayn Calut degen yerde uruş olğan, cenk Moğollarnıñ yeñilmesinen neticelengen. Bu cenkten soñra askerlerniñ başında olğan Beybars, Sultan Qutuznı öldürip başqa keçken soñ, 1261 senesinde El-Muntasırnı halife tayin etken. Daa evel Bağdatta olğan halifelik bundan soñra Qairege keçip Memlük Devletiniñ imayesine kirgen.

1461 senesine qadar Memlüklernen osmanlılar arasında yaqınlıq üküm süre edi. Bu seneden soñra aradaki topraqlar içün ükümranlıq ve akimiyet sebebinen bu yaqınlıq bozuldı. 1516-1517 senelerinde Mercidabıq ve Ridaniyede Osmanlılar Memlüklerni yeñdi. Osmanlı askerleri Qairege kirdi. 267 senelik Memlük Devleti yoq oldı. Halifelik Qaireden İstanbulğa keçti.

Mısır Memlük sultanları

Bahriy sülâlesi

Şecer-üd-Dürr (1250)
Aybek (1250 - 1257)
Ali (1257 - 1259)
Qutuz (1259 - 1260)
I Baybars el-Bunduqdari (1260 - 1277)
Berke Han (1277 - 1279)
Sülemiş (1279)
Qalavun (1279 - 1290)
Halil (1290 - 1293)
Nasir (1293 - 1294) İlk sefer
Kitbuga (1294 - 1296)
Laçın el-Mansuri (1296 - 1299)
Nasir (1299 - 1309) Ekinci sefer
II Baybars (1309 - 1310)
Nasir (1310 - 1341) Üçüncü sefer
Seyfüddin Ebu-Bekir (1341)
Kiçik (1341 - 1342)
Şihabüddin Ahmed (1342)
İsmail (1342 - 1345)
I Şaban (1345 - 1346)
Hacci (1346 - 1347)
Hasan (1347 - 1351) İlk sefer
Salih (1351 - 1354)
Hasan (1354 - 1361) Ekinci sefer
Muhammed (1361 - 1363
II Şaban (1636 - 1377)
Ali (1377 - 1381)
II Hacci (1381 - 1382), (1389 - 1390)

Burci sülâlesi

Barquq (1382 - 1389), (1390 - 1399)
Farac (1399 - 1405) İlk sefer
Abdülaziz (1405)
Farac (1405 - 1412) Ekinci sefer
Müsteyn (1412) Abbasilerden
Muavyed Şeyh (1412 - 1421)
Ahmed (1421)
Tatar (1421)
Muhammed (1421)
Barsbay (1422 - 1438)
Yusuf (1438)
Caqmaq (1438)
Osman (1453)
İnal (1453 - 1461)
Ahmed (1461)
Huşkadam (1461)
Bilbay (1467)
Timurbuğa (1468)
Qayıtbay (1468 - 1496)
Nasır Muhammed (1496 - 1498)
Kansuh (1498 - 1500)
Canbulat (1500)
Adil Tumanbay (1501)
Kansu Gavri (1501 - 1516)
Eşref Tumanbay (1516 - 1517)

Bu tamamlanmağan bir maqaledir. Onı tüzetip ya da tamamlap Vikipediyağa yardım ete bilesiñiz.