Qırım: Versiyalar arasındaki farq

Content deleted Content added
k r2.7.2) (robot çetleştire: tr:Kırım Özerk Cumhuriyeti
Xqbot (muzakere | İsseler)
k r2.7.3) (robot ekley: tr:Kırım Özerk Cumhuriyeti; косметичні зміни
1 satır:
[[ResimFayl:LocationCrimea.PNG|thumb|right|300px|[[Avropa]] içinde [[Ukraina]] ve Qırım]]
'''Qırım''' ({{lang-uk|Крим}}, {{lang-ru|Крым}}) - [[Qara deñiz]]niñ şimaliy tarafında bir adlı yarımadada bulunğan bir ülke, [[qırımtatar halqı]]nıñ vatanı. Meydanlığı 26,2 biñ km². Ealisiniñ sayısı 1 994 300 kişi ([[2005]] s. malümat). Memuriy ceetten Qırım ([[Aqyar]] şeerinden ğayrı) [[1991 senesi]]nden berli [[Ukraina]] terkibindeki [[Qırım Muhtar Cumhuriyeti]]dir.
 
== Tarih ==
{{main|Qırım tarihı}}
[[ResimFayl:Chersonez Sewastopol1.jpg|thumb|right|200px|[[Hersonesos]] şeeriniñ viranesi, [[Aqyar]].]]
[[ResimFayl:Hansaray.jpg|thumb|right|200px|[[Hansaray]], [[Bağçasaray]].]]
[[ResimFayl:Massandra Back.JPG|thumb|right|200px|III Aleksandr imperatorınıñ sarayı, [[Massandra]].]]
[[ResimFayl:Yalta swallowcastle.jpg|200px|thumb|Qarılğaç yuvası [[1912]] senesi quruldı]]
[[ResimFayl:Crimean Tatar language.JPG|200px|thumb|Qırımda kommunist mitingi, 1924]]
* [[Qırım dağları]]nen yalı boyunıñ eñ qadimiy ealisi - [[tavrlar]].
* M.E. (milâttan evel) XII asır — Qırım çöllerinde [[kimmerler]] yaşap keldiler.
52 satır:
 
== Memuriy-territorial bölünüv ==
[[ResimFayl:Qirim-memuriy-harita.PNG|right|360px|Qırımnıñ memuriy-territorial bölünüvi]]
Memuriy ceetinden cumhuriyet 25 regiondan ibaret, olardan 14 [[rayon]] (ealiniñ çoqusı köylü) ve cumhuriyet riayetinde bulunğan [[şeer şurası (memuriy birlem)|şeerlerniñ şuralarına boysunğan 11 territoriya]] (ealiniñ çoqusı şeerli). Kösterilgen haritada körüne ki, işbu 11 territoriyadan bazıları büyük meydanlıqta yerleşip merkezden ğayrı bir çoq meskün yerden ibaret.
 
96 satır:
 
== Coğrafiya ==
[[ResimFayl:Bm krim.jpg|thumb|320px|Satellit fotoresimi]]
Qırım yarımadası Ukrainanıñ cenübinde buluna. Yarımada üzeriniñ meydanlığı 27 biñ km². Ğarp ve cenüp tarafında Qırım [[Qara deñiz]]nen, şarq tarafında ise [[Azaq deñizi]]nen sıñırlana. Şimal tarafında Qırım tar (8 km qadar) [[Or boynu]]nen qıtağa qavuşa. Qırımnıñ şarqında [[Qara deñiz|Qara]] ile [[Azaq deñizi|Azaq]] deñizleri arasında [[Keriç yarımadası]], Qırımnıñ ğarbında ise [[Tarhan Qut yarımadası]] buluna. Qırımnıñ şimaliy kenar noqtası Or boynunda buluna, cenübiy kenar noqtası — [[Sarıç]] burnu, ğarbiy kenar noqtası — Tarhan Quttaki [[Qara burun]], şarqiy kenar noqtası — Keriç yarımadasındaki [[Fener burnu]]dır. Şimaliy kenar noqtasınen cenübiy kenar noqtası arasındaki mesafe — 200 km, ğarbiy kenar noqtasınen şarqiy kenar noqtası arasındaki mesafe — 325 km. Qaranen deñiz sıñırlarınıñ umumiy uzunlığı 2500-den ziyade km.
 
[[Qırım Muhtar Cumhuriyeti]] [[Aqyar]] şeeri ve [[Arabat beli]]niñ şimaliy ucundan ğayrı yarımadanıñ bütün yerini ala.
[[ResimFayl:Crimea.Yayla.Cliff-2.jpg|thumb|left|280px|[[Aluşta]] civarında Yayla dağları]]
 
Qarada keçken Qırımnen Ukrainanıñ [[Herson vilâyeti]]niñ kiçik sıñırı [[Or boynu]]ndan keçe. Bundan da ğayrı deñizde Qırım [[Rusiye]] ([[Krasnodar ülkesi]]), [[Romaniya]], [[Bulğaristan]], [[Türkiye]] ve [[Gürcistan]]nen sıñırdaş ola.
171 satır:
 
=== Naqliyat ===
[[ResimFayl:Simferopol-trol.jpg|thumb|right|200px|[[Aqmescit]]teki trolleybuslar]]
Qırımdaki er bir şeer diger meskün yerlernen avtobus marşrutlarınen bağlı. Şeerlerara [[trolleybus]] marşrutları da bar (Aqmescit ava limanı — [[Aqmescit]] — [[Aluşta]] — [[Yalta]] yolunda). [[Yalta]], [[Kefe]], [[Keriç]], [[Aqyar]], [[Aqmeçit]] ve [[Kezlev]] deñiz marşrutlarınen bağlı. Kezlevde [[tramvay]] mevcut. [[Ermeni Bazar]] — [[Keriç]] ([[Kefe]]ge çatal ile) ve [[Melitopol]] — [[Aqyar]] ([[Kezlev]]ge çatal ile) [[demiryol]]ları Qırımnı qıtanen bağlaylar.
 
183 satır:
 
== Eali ==
[[FileFayl:Etnics.svg|thumb|left|300px|[[Qırımtatarlar]] ([[2001]] s. malümat)]]
[[2001 senesi]] toplanğan malümatqa köre — 2 024 056 kişi (58,3 % [[ruslar]], 24,3 % [[ukrainler]], 12,1 % [[qırımtatarlar]], 1,4 % [[belaruslar]], 0,5 % [[tatarlar]], 0,4 % [[ermeniler]], 0,2 % [[yeudiler]], 0,2 % [[lehler]], 0,2 % [[moldovanlar]], 0,2 % [[azerbaycanlılar]], 0,1 % [[özbekler]], 0,1 % [[koreyalılar]], 0,1 % [[yunanlar]], 0,1 % [[almanlar]], 0,1 % [[mordvalar]], 0,1 % [[çuvaşlar]], 0,1 % [[çingeneler]], 0,1 % [[bulğarlar]], 0,1 % [[gürciler]] ve [[çirmişler]] (mariyler), bundan ğayrı [[qaraylar]], [[qırımçaqlar]] ve digerler)
 
196 satır:
* [http://yaca.yandex.ru/yca/geo/CIS/Ukraine/Crimea/ yandex.ru saytındaki Qırım saytlarınıñ katalogı] (400 sayttan ziyade)
 
[[CategoryKategoriya:Qırım| ]]
 
[[als:Krim]]
264 satır:
[[th:ไครเมีย]]
[[tl:Crimea]]
[[tr:Kırım Özerk Cumhuriyeti]]
[[tt:Qırım]]
[[uk:Кримський півострів]]