Kefe: Versiyalar arasındaki farq
Content deleted Content added
Deñiştirme tasviri yoq |
|||
58 satır:
== Evelki adiseler ==
Şeerniñ temeli [[milâttan evel VI asır]]da, [[Milet]] şeerinden çıqma [[Yunanlar|Yunan]] müstemlekeciler tarafından qoyuldı. [[Milâttan evel 355 senesi]]nden Kefe [[Bospor devleti]]niñ terkibine kire edi. IV asırda [[Hunnlar]] şeerni yıqtılar. Mezkür devirde şeerde ve onıñ civarlarında [[Alanlar]] yaşay ediler ve qasaba Ardabda (yani ‘Yedi Mevlâlı’) alan adını taşıy edi. [[V asır]]da şeer [[Roma İmperiyası]]nıñ nezareti altına keçti, [[VI asır]]da [[Hazarlar]] basıp aldılar, soñra kene [[Bizans İmperiyası]]nıñ eline keçti. Kelecek asırlar devamında büyük olmağan bir qasaba edi.
== Tarih ==
[[XIII asır]]da [[Altın Ordu]]nıñ altında qaldı, soñra ise [[Ceneviz]] tuccarlarınen satın alındı. Olar Kaffa adlı abadan bazarlıq şeerni meydanğa ketirdiler. İşbu şeer [[Qara deñiz]]deki alış-verişni tek başına nezaret etken esas liman ve ortalıqtaki ceneviz qasabalarnıñ idare merkezi oldı.
1475 senesi Kaffanı [[Gedik Ahmet Paşa]]nıñ reberligi altında [[Osmanlı]] askeriy quvetler fetih ettiler. Kefe [[Osmanlı Devleti]]niñ Qara deñizdeki esas limanı oldı. Bu devirde şeer keñleşti, inkişaf etti. Kiçik İstanbul adını taşığan Kefe şeeri XIV asırda iqtisadiy munasebetler quruv ceetinden müim yer alğan. Şarq memleketler arasındaki satın aluvlar, ticaret yolları Kefe şeerinden keçken. Kefede 70 biñge yaqın nefer musulman-hristian qarışıq eali yaşağan. 1682 senesi şeerde 4000 ev (olardan 3200 musulman, 800 hristian) bar edi. Osmanlılar tahtqa oturğanı ile mında faal musulmanlaştıruv ceryanı başlanğan. Misal olaraq, [[XIV]]-[[XVIII asır]]ğa qadar, yani 4 asır devamında şeerde 28 [[ortodoks]] hristian kilsesi, 15 [[katolik]] hristian kilsesi ve yeudilerniñ 2 sinagogaları olğan olsa, XVIII asırda Osmanlılarnıñ devrinde tek camiler 70 raqamını teşkil etken. [[XV]] ve [[XVIII]] asırlarda Kefede altı biñge yaqın evler qurulıp, olarnıñ er birisi öz tekrarlanmaz ömrüni yaşağan. Tarihiy ve dokumental vesiqalarğa köre, şeerde [[Qırımtatarlar|Qırımtatar]], [[Türkler|Türk]], [[Rumlar|Rum]] ve [[Ermeniler]]den ğayrı, [[Eflâklar]] (yani [[romaniyalılar]]), [[Lehler]], [[Gürciler]] ve [[Çerkezler]] ömür qurğanlar.
| |||