Çuvaş tili: Versiyalar arasındaki farq

Content deleted Content added
Refat (muzakere | İsseler)
Deñiştirme tasviri yoq
1 satır:
'''Çuvaş tili''' (öz adı Чăваш чĕлхи) - uzaq bir [[Türkiy tilleri|türkiy]] tildir. Añlaşlıq kelişik çoq alçaq olğanı içün uzun devir Türkiy til olğanı qabul etilmegendir.
 
[[Rusiye]]de [[Çuvaşistan]] Cumhuriyetinde ekinci resmiy tildir. Diger Türkiy tillerinden ayrı qalıp, izolâtsiyanda digerlerinden uzaqlaşqan Çuvaş tili laf etken [[Çuvaşlar]] [[hristian]]dır. Çuvaş tilini eski Bulğar Türkleriniñ [[musulman]] olmağan köylülerniñ keliştirgeni ve bugünge qadar ketirgeni tüşünile.
5 satır:
== Fonetik hususiyetler ==
Künümizde diger [[Türkiy tiller]]ge eñ uzaq olğan Çuvaş tiliniñ müim ses deñişimleri bar:
* '''Ş''' > '''L''' deñişme: Meselâmeselâ ''çul'' (taş) (bu yerde ayrıca t>ç ve a>u deñişimleri de bar), ''kĕmĕl'' (kümüş).
* '''A''' > '''U''' deñişme: Meselâmeselâ ''ut'' (at)
* '''Z''' > '''R''' deñişme: Meselâmeselâ ''epir'' (biz), ''sakăr'' (sekiz), ''esir'' (siz), ''păru'' (buzağı).
* '''D''' > '''R''' deñişme: meselâ eski Türkçe hadaq>adaq>uraq>urağ> ''ura'' (ayaq); eski Türkçe hud->''hur''- (qoymaq).
*D>R deñişme:
* '''T''' > '''Ç''' deñişme: Bazı(bazı sözlerde olmaylar. Bu deñişme şu misal bere): "taş" sözüniñ Çuvaşçameselâ ''çul'' şeklindedir(taş). Bazı fiillerde bu tür deñişmelerge rastkelmey; tolmaq fiiliniñ Çuvaşça (tul-) şeklindedir.
** "ayaq" söznüniñ eski Türkçe "hadaq" şeklindedir. Çuvaş tilinde bu söz A-nıñ U-ğa, D-niñ Y-ge ve K arfiniñ Ğ-ğa deñişmesinen şöyle bir kelişme izlegendir: hadaq>adaq>uraq>urağ>ura. Çuvaş tilinde "ura" ayaq añlamındadır.
* '''Q''' > '''Y''' deñişme: meselâ ''yun'' (qan).
** "qoymaq" sözüniñ eski Türkçe (kod-) şeklindedir. Bugünki Çuvaş tilinde O-nıñ U-ğa, K-niñ de qattı h-ge deñişmesinen (hur-) şeklindedir.
*T>Ç deñişme: Bazı sözlerde olmaylar. Bu deñişme şu misal bere: "taş" sözüniñ Çuvaşça çul şeklindedir. Bazı fiillerde bu tür deñişmelerge rastkelmey; tolmaq fiiliniñ Çuvaşça (tul-) şeklindedir.
*Q>Y deñişme: q>ğ>y şeklinde kelişkendir. Bazı sözlerde bar: “qan” sözünıñ Çuvaşçası “yun” şeklindedir.
 
Çuvaşlar bayağı deñişik bir Kiril elifbesinde oqup yazalar.