Birinci Cian cenki

(I Cian cenki saifesinden yollandı)

Birinci Cian Cenki XX asırnıñ başında olıp keçti. 1914 senesi iyül 28 künü başlandı. Bir qaç künden soñ bu cenk cian cenkine çevirildi. Dört yıl ve üç ay devam etken (1918 senesi noyabr 11 künü bitti) cenkte otuz üç memleket – o devir insanlıqnıñ 87%-i – iştirak etti.

I Cian cenki iştirakçileri. Antant ve onıñ tarafdarları yeşil, Merkeziy devletleri portaqal, tarafsız memleketler kül tüsnen kösterilgen.

Cenk yılları iqtisadiy vaziyet ep kerginleşe edi. Fabrikalar qapala, fiyatlar öse, köyler harabe alda ediler. Bu devirde devletke itirazlar ve inqilâbiy ğayeler arta edi. Tek Ukrainada 1915 senesi 117 iş taşlav (забастовка), 1916 senesi – 218 iş taşlavlar olıp keçti. İş taşlavlarda 240 000 işçi iştirak etti.

Esas iştirakçiler deñiştir

Antant Merkeziy devletler
  Büyük Britaniya   Almaniya
  Frenkistan   Avstriya-Macaristan
  Rusiye   Osmanlı Devleti
  İtaliya   Bulğaristan
  Sırbistan
  AQŞ
ve başqaları