Vikipediya

Dünya

Dünya (Yer, Yer yüzü, Zemin; timsali: 🜨) – Küneş sistemasında Küneşke uzaqlıq baqımından üçünci sırada olğan seyyare. Üstünde ayat bar oluvı bilingen yekâne kök cismidir. Qattı olğanı ya da, esasen, taş maddelerinden ibaret olğanı içün o, qurulışı ceetinden oña oşağan yer şeklindeki seyyareler gruppasına öz adını berip, olarnıñ arasında yer ala. Dünya bu seyyare gruppasınıñ kütle ve kölem baqımından eñ büyügidir. Büyüklikte Küneş sistemasınıñ 8 seyyaresi arasında ondan çoq büyük gaz devleriniñ arqasından kelip, beşinci sırada yer tuta. Tabiiy bir yoldaşı - Ay - bar.

Dünya
Qurulğan vaqtı m.e. 245033 biñyıllıq[1]
Image
Kütle 5.972,37 ± 0,01 yottagram[2]
Adını bergen Topraq[d], land[d] ve ball[d]
Demonim Earthling, أرضي, Terrien, Terran, Erdling, földlakó, Terano, Terrestre, terrícola, Dünyalı, Ziemianin, землянин, землянка, земляне, заминиҳо, ชาวโลก, Aardbewoner, Earthman, Earthwoman, 地球人, 地球人, 地球人, terráqueo, terrestre, terráqueo, terrestre, Ziemianka, terrícola, Earthperson, terrestre, terrícola, 地球人, pozemšťan, pozemšťanka, 지구인, zemljanin, Bhumi, Gaia, পৃথিবীবাসি, terrícola, Zemljan, زمین, Zemljanka, jordboer ve نړیوال
Bulunğan yeri
Eñ yüksek yeri Everest dağı
Eñ tüşük yeri Challenger Deep[d][3]
Eali
Katalog kodu 806.4616.0110
Ögrengen earth science[d], geologiya, geophysics[d] ve planetary science[d]
Tapılğan vaqtı неизвестно
Yoldaş около Ay, Transiting Exoplanet Survey Satellite[d], International Space Station[d], Mir[d][5], Hubble Space Telescope[d], Telstar 18V[d], Kordylewski cloud[d], TerraSAR-X[d], Libertad 1[d], Soil Moisture Active Passive[d], SPOT 1[d], GSAT-18[d], QUESS[d], Van Allen Probe A[d], Van Allen Probe B[d], Sentinel-2B[d], GRACE-1[d], GRACE-2[d], GRACE-FO 1[d], GRACE-FO 2[d], Seeker[d], Sentinel-6 Michael Freilich[d], Sentinel-6B[d], Enxaneta[d], SAMPAN I[d], 2024 PT5[d], 2020 CD3[d], 2022 NX1[d] ve 2006 RH120[d]
Ana astronomik cısım Küneş
Apoapsis 151.930.000 ± 10.000 km, 1,00000261 ± 0 astronomical unit[6] ve 152.098.231.559,14 metr
Periapsis 147.095.000 ± 1.000 km
Periapsis argumenti 1,993 radian[7]
Dünyadan uzaqlıq 0 km
Tüzetme 0,0033528 ± 0
Orbita türü heliocentric orbit[d]
Orbita ekstsentrisiteti 0,016710219 ± 0[8]
Orbita avuqlığı 0,12 radian[9] ve 0,028 radian
Orbita devri 365,256363004 kün[10]
Aylanuv devri 86.400 s
Orbitanıñ büyük yarımköçeri 149.597.870.700 metr ve 149.598.023 ± 1 km
Artqan dügümniñ boyluğı 6,087 radian[11]
Ortalama anomaliya 6,3 radian
Albedo 0,434[12] ve 0,306[12]
Mıqnatislik momenti 78.400.000.000.000.000.000.000 ± 50.000.000.000.008.000.000 J/T[13]
Sıqlıq 5.514 kilogram per cubic metre
Sıcaqlıq 15 °C[12][14]
Yoq olğanı vaqtı неизвестно
Meydanlıq
  • 510.064.472 kvadrat kilometr[15]
Kölem 1.083.210.000.000 ± 10.000.000 cubic kilometre[7]
Radius 6.378,137 ± 0,001 km, 6.371 ± 0,1 km[16] ve 6.356,8 km
Diametr 12.742 km
Çevre uzunlığı 40.075 km ve 40.074.274,944 metr
Astronomic symbol image
Nighttime view
Bathymetry image
3D model
Coğrafiya world geography[d]
Timsali Earth symbol[d]
Şekil geoid[d]
Devir J2000.0[d]
Schematic
Mektepke ketmegen balalarnıñ sayısı 264.000.000[17]
Iz 30.000 metre per second[12]
Maksimum sıcaqlıq 56,7 °C
Yüzdeki gravitatsiya 9,798 metres per second squared[18][8]
Minimum sıcaqlıq −89,2 °C[19][20]
Periastr zamanı 2.459.218,9057727 Julian day
WordLift URL data.thenextweb.com/tnw/…
Tam tersi kök[d]
Логотип Викисклада Wikimedia Commons saytindaki
Multimedia fayllar

Tüpbilgiler

deñiştir
Küneş sisteması
 KüneşUtaritÇolpanAy (kök cismi)DünyaMerih yoldaşlarıMerihCeres (kiçik gezegen)Asteroid quşağıMüşteriMüşteriniñ yoldaşlarıZualZualniñ yoldaşlarıUranUrannıñ yoldaşlarıNeptunnıñ yoldaşlarıNeptunPlutonnıñ yoldaşlarıPlutonKoyper quşağıDisnomiaErisScattered discOort bulutı
Seyyareler: Utarit - Çolpan - Dünya - Merih - Müşteri - Zual - Uran - Neptun
Kiçkene seyyareler: Pluton - Eris - Haumea - Makemake
Diger: Küneş - Ay - Asteroid quşağı - Quyruqlı yıldızlar - Neptun artında cisimler - Koyper quşağı- Oort bulutı
  1. ↑ Dalrymple G. B. The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved (англ.) // Geological Society Special Publication — Geological Society of London, 2001. — Vol. 190, Iss. 1. — P. 205—221. — ISSN 0305-8719; 2041-4927 — doi:10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14
  2. ↑ Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy (англ.) — Springer Science+Business Media, 1969. — ISSN 0923-2958; 1572-9478; 0008-8714
  3. ↑ http://abstractsearch.agu.org/meetings/2011/FM/OS13B-1517.html — 2011.
  4. ↑ https://www.worldometers.info/world-population/
  5. ↑ https://space.skyrocket.de/doc_sdat/intelsat-9.htm
  6. ↑ Standish E. M. Keplerian elements for approximate positions of the major planets (англ.) — 2015. — P. 2. — 3 p.
  7. ↑ 7,0 7,1 https://web.archive.org/web/20101030234253/http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html
  8. ↑ 8,0 8,1 NASA FACTS (англ.) — NASA.
  9. ↑ https://books.google.com/?id=w8PK2XFLLH8C&pg=PA294
  10. ↑ USEFUL CONSTANTS
  11. ↑ https://www.webcitation.org/6GVr9SIKY?url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html
  13. ↑ https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1007/1007.4497.pdf — S. 5.
  14. ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8406839.stm
  15. ↑ https://solarsystem.nasa.gov/planets/earth/by-the-numbers/
  16. ↑ Earth Fact Sheet (англ.) — NASA.
  17. ↑ Education : Number of out-of-school children, adolescents and youth of primary and secondary school age (англ.) — UNESCO Institute for Statistics.
  18. ↑ PS B. The International System of Units (SI) (англ.) // West. J. Med. — BMJ, 1982. — Vol. 136, Iss. 3. — P. 259. — ISSN 0093-0415; 1476-2978 — PMID:18749060
  19. ↑ https://www.lemonde.fr/planete/article/2020/09/23/69-6-c-un-nouveau-record-de-froid-arctique-vieux-de-vingt-huit-ans-exhume_6053321_3244.html
  20. ↑ https://wmo.asu.edu/content/world-lowest-temperature
“https://crh.wikipedia.org/w/index.php?title=Dünya&oldid=179976” saifesinden alınğan