Birinci Cian cenki

Birinci Cian Cenki XX asırnıñ başında olıp keçti. 1914 senesi iyül 28 künü başlandı. Bir qaç künden soñ bu cenk cian cenkine çevirildi. Dört yıl ve üç ay devam etken (1918 senesi noyabr 11 künü bitti) cenkte otuz üç memleket – o devir insanlıqnıñ 87%-i – iştirak etti.

I Cian cenki iştirakçileri. Antant ve onıñ tarafdarları yeşil, Merkeziy devletleri portaqal, tarafsız memleketler kül tüsnen kösterilgen.

Cenk yılları iqtisadiy vaziyet ep kerginleşe edi. Fabrikalar qapala, fiyatlar öse, köyler harabe alda ediler. Bu devirde devletke itirazlar ve inqilâbiy ğayeler arta edi. Tek Ukrainada 1915 senesi 117 iş taşlav (забастовка), 1916 senesi – 218 iş taşlavlar olıp keçti. İş taşlavlarda 240 000 işçi iştirak etti.

Esas iştirakçiler

Antant	Merkeziy devletler
Büyük Britaniya	Almaniya
Frenkistan	Avstriya-Macaristan
Rusiye	Osmanlı Devleti
İtaliya	Bulğaristan
Sırbistan
AQŞ
ve başqaları