Ahlâq
Ahlâq (arapça أخلاق - tabiat, quy, mizac) - ahlâq qaidelerni, areketniñ içtimaiy qaidelerni, adetlerni tetqiq etken felsefiy feni.
Istıla, sıq, ayrı içtimaiy ya da mütehassıs gruppasınıñ ahlâqiy qaidelerniñ cemisiniñ, areket qaidelerniñ tarifi olaraq qullanıla.
Ahlâqnıñ tarihı deñiştir
Qısqa bir taqriz deñiştir
- İlk sefer ıstıla Aristotel tarafından “ameliy” felsefesiniñ ayrı tetqiq saasınıñ ifade etilmesi olaraq qullanılğan edi. Çünki o, böyle sualine cevap bermege tırışa: biz neni yapmaq kerekmiz? Ahlâğınıñ esas maqsadı olaraq Aristotel, bahtnı adlay edi, yani özüni kerçekleştirüvini. İnsannıñ özüni kerçekleştirilmesi - soñ derecelerinden qaçınğan ve uyğun ortalığında bulunğan doğru areketlerdir. Onıñ içün, esas fazileti - aqıl-ferasetliligidir.
- Ahlâqiy nazariyelerniñ inkişaf ceryanında ıstılaatnıñ birleştirüvinde qıyınlıqlarğa rastkeldiler, çünki farqlı nazariyelerinde esas olaraq farqlı añlamlar ilân etilgen ediler, sıq muayyen olmağan, subyektiv ya da zıt kelgen soyları (eyilik ve kemlik, yaşayışnıñ manası ve ilâhre).
- Bundan da ğayrı, ahlâq, añastı ile imaye etilgen maqamlıqlarına ait olğan ferdiy ibretini incelegenine köre, teren talili, añastı kösterişlerniñ tenqidiy talilini muasara etken ruhiy qorçalanmasınıñ qarşılıq kösterilmesi ile mürekkepleşile.