Abibulla Odabaş

Abibulla Abdureşid oğlu Odabaş (1891 – 1938 (?) ) – belli qırımtatar yazıcı ve medeniyet erbabı.

Abibulla Odabaş
Doğğan künü	1891 ya da 1881 fevral 11(1881-02-11)
Doğğan yeri	Körbekül, Q16691735?, Yalta uyezdi[d], Tavriya guberniyası, Rusiye imperiyası
Ölgen künü	1937
Ölgen yeri	Şuralar Sotsialist Cumhuriyetleri Birligi
Memleketi	Rusiye imperiyası  Şuralar Sotsialist Cumhuriyetleri Birligi
Zenaatı	yazıcı, şair, edebiyatşınas, neşirci, filolog, maarifçi

Abibulla Odabaş 1891 senesi doğdı. İptidaiy ve orta tasilni Qırımda alğan Abibulla, oquvnı İstanbulda devam etti. Abibulla Odabaş İstanbulda olğan vaqıtları, Noman Çelebicihan, Cafer Seydamet, Ablâkim İlmiy ve başqaları tarafından siyasiy maqsatnen qurulğan “Vatan” cemiyetiniñ azası edi. Tam şu devirde, Timurcan tahallüsinen “Altın yarıq” poemasınen (1911 s.) edebiyat alanına ilk adım attı.

1913 senesi basılğan “Yaş tatar yazıları” edebiy eserler toplamında Abibulla Odabaşnıñ “Zavallı tayım” adlı kinayeli şiiri basıldı. Aynı şu cıyıntıqta onıñ İsmail Gasprinskiyge bağışlanğan “Ulu babay” adlı şiiri basıldı. 1917 senesi, Qırımğa qaytıp kelgen soñ, Abibulla Odabaş edebiy eserler ile beraber qırımtatar edebiy tiliniñ tiklenmesi ve inkişaf etmesine hızmet ete.

1920 senesi, Vrangel devrinde, Abibulla Odabaş Aqmescitte “Yeşil ada” mecmuasını çıqarmağa başladı. Bu mecmuanıñ yalıñız dört-beş sanı çıqqan. 1921 senesi neşir olunğan “Bilgi” mecmuasınıñ da muarriri Abibulla Odabaş olğan. Mecmuasında aydınlatılğan meseleleriniñ dairesi ğaet keniş edi: maarif işleri, til, edebiyat meseleleri, yaşlarnıñ terbiyesi, milletniñ kelecegi kibi mevzular mecmua saifelerinde yer alğan.

1921 senesinden soñ Qırım MŞSC Maarif Halq Komissarlığında çalıştı ve aynı vaqıtta Totayköy ocalar tehnikumında ders berdi ve soñra Qırım pedagogika institutında qırımtatar tili ve edebiyatı fakultetiniñ dotsenti oldı. Ümer Acı-Asannen birge “Türk-tatar tili” (1923), “Oquv kitabı” (1924) dersliklerini, Z.Buhareviçnen beraber “Qırımtatar bala türküleri” (1926) toplamını ve diger kitaplarını çıqardı. 1925-1926 seneleri “Oquv işleri” mecmuasında bir sıra edebiy-medeniy maqalelerini bastırdı. 1926 senesi Bakuda ötkerilgen І Bütünittifaq türkşnaslıq syezdinde iştirak etti ve “Türkiy tillerde terminologiya” mevzusında maruzanen çıqışta bulundı.

Abibulla Odabaş 1928 senesi oktâbr 26-da Celâl Meinov, Amdi Giraybay, Yaqub Kemal, Ablâkim İlmiy kibi ziyalılarımıznen bir sırada apiske alındı. Aynı şu yılı dekabr 17-de OGPU kollegiyası onı ölüm cezasına üküm sürdi. O, bir yıl qadar Moskvada Butırskaya türmesinde ölümge üküm etilgenler kamerasında yattı. 1931 senesi yanvar 13-te ölüm cezası 10 yıl lager cezasınen deñiştirildi. 1991 senesi aprel 17-de qabul olunğan Ukraina Qanunı mücibi bütünley aqlana.

Bağlantılar

• Alem-i Medeniye kitaphanesinde Abibulla Odabaşnıñ eserleri 5 martnıñ 2017 s. arhivlengen.